مقایسه برخی از شاخص های تجاری و فیزیولوژیک کرم ابریشم هیبرید (bombyx mori l) در دو دمای متفاوت

کرم ابریشم (bombyx mori) یکی از موارد تحقیق در مراکز علمی پژوهشی است. پرورش کرم ابریشم علاوه بر جنبه ¬های اقتصادی، زمینه¬هایی جهت مطالعات فیزیولوژیکی، اندوکرونیولوژیکی و ژنتیکی فراهم می¬سازد. ویژگی¬های این حشره تنها از طریق ژن¬ها تعیین نمی¬شود، بلکه عوامل مختلفی همانند شرایط آب و هوایی بخصوص دما نیز نقش عمده-ای در بهره¬وری کرم ابریشم دارند. تحقیقات انجام شده بیان¬گر این مطلب است که این حشره در محدوده دمایی 22 تا 27 درجه سانتی¬گراد بهترین بهره¬وری را دارد و با افزایش دما از کیفیت محصول کاسته می¬شود. با توجه به این که بسیاری از مناطق مستعد پرورش کرم ابریشم در ایران دارای آب و هوای گرم هستند، از این رو در این پژوهش تأثیر افزایش طولانی مدت دما (39 درجه سانتی¬گراد) در شش هیبرید کرم ابریشم (61، 67، 932، 104*103، 154*153، 32*31)، جهت یافتن هیبریدهای مقاوم و متحمل به دمای بالا مورد آزمایش قرار گرفت. پس از تیمار دمایی لاروها، شش شاخص اقتصادی (وزن قشر یک پیله نر، وزن قشر یک پیله ماده، درصد قشر یک پیله نر، درصد قشر یک پیله ماده، وزن یک پیله نر، وزن یک پیله ماده)، به همراه تلفات و سه آنزیم آنتی¬اکسیدان (پراکسیداز، کاتالاز، گلوتاتیون-اس-ترنسفراز) و برخی از ماکرو مولکول¬های آن (پروتئین، گلوکز، تری¬گلیسرید، اوره، اسید اوریک، آلکالین فسفاتاز، اسید فسفاتاز) در دو دمای 28 و 39 درجه سانتی¬گراد مورد بررسی قرار گرفت، و نتایج در قالب طرح کاملا تصادفی در نرم افزار sas (1997) تجزیه و تحلیل شد و مقایسه میانگین¬ها با استفاده از آزمون چند دامنه¬ای توکی انجام گرفت. نتایج نشان داد که دما بر تمام شاخص¬های اقتصادی تأثیر منفی گذاشته و این کاهش در دو شاخص درصد قشر یک پیله نر و ماده معنی¬دار نمی-باشد، علاوه بر آن دما باعث کاهش میزان تمام ماکرومولکول¬ها بخصوص پروتئین و افزایش فعالیت کاتالاز و پراکسیداز و گلوتاتیون-اس-ترنسفراز شده است، که با بررسی فعالیت آنزیم کاتالاز در دو بافت (چربی و همولنف)، بیشترین فعالیت آن در بافت چربی دیده شد. بیشترین تغییرات در شاخص¬های اقتصادی در هیبرید 154*153 مشاهده شد، که کمترین فعالیت پراکسیداز و کاتالاز را در دمای 39 درجه سلسیوس دارد و در هیبریدهای با فعالیت بالای این دو آنزیم، تغییرات کمتری مشاهده شد. هدف از این پژوهش یافتن هیبریدهای مقاوم و متحمل به گرما و یک نشانگر بیوشمیایی قابل اطمینان جهت غربال¬گری هیبریدهای کرم ابریشم می¬باشد همچنین به دلیل گستردگی و تنوع این آنزیم¬ها پژوهش¬های بیشتر در زمینه سایر آنتی¬اکسیدان¬ها ضروری می¬باشد.